آکنه، علائم، پیشگیری و درمان

آکنه یک بیماری پوستی است و زمانی رخ می دهد که منافذ پوست با چربی و سلول های مرده پوستی مسدود می شوند و باکتری‌ها در آنها تجمع پیدا می کنند که باعث ایجاد جوش­های سر­سفید و سر­سیاه می شوند. این بیماری معمولاً هم زمان با بلوغ و در بین نوجوانان شروع می‌شود. با این‏ حال به گروه سنی خاصی محد‌‌‌‌ود‌‌‌‌ نمی‏‌شود‌‌‌‌ و بزرگسالان حتی تا ۴۰ سالگی نیز می‏‌توانند‌‌‌‌ به آن مبتلا شوند‌‌‌‌.

علائم آکنه:

آکنه معمولا در صورت، پیشانی، سینه، قسمت بالایی پشت و شانه‌ها ظاهر می‌شود، زیرا این نواحی پوست بیشترین غدد چربی (چربی) را دارند. علائم آکنه بسته به شدت بیماری متفاوت است:

جوش های سرسفید : ظاهر جوش‌های سرسفید کاملا شبیه لکه‌های کوچک با سرهای سفید است که در اثر اتصال فولیکول‌ها به چربی و سلول‌های مرده پوست به وجود می‌آیند.

جوش های سر سیاه : جوش‌های سرسیاه نیز، مانند جوش‌های سرسفید، از نظر پوستی در گروه کومدون‌ها قرار می‌گیرند اما  برخلاف جوش‌های سرسفید که منافذشان بسته است، منافذ جوش‌های سرسیاه باز هستند و در نتیجه ظاهرشان سیاه است. علت سیاه بودن این جوش‌ها تولید رنگ توسط لایه داخلی فولیکول مو می‌باشد.

پاپول‌ها : برجستگی های کوچک قرمز و حساس می باشند. جدی‌تر از جوش‌های سرسفید هستند. هنگامی که وجود باکتری، سبوم و سلول‌های مرده‌ی زیر پوست باعث التهاب شود، پاپول روی پوست تشکیل می‌شود. پاپول‌ها را از قرمزی، تورم و عدم وجود چرک و عفونت تشخیص می‌دهند. اندازه‌ی پاپول‌ها معمولا کوچک تا متوسط است. از آنجا که التهاب و ناراحتی از علائم پاپول‌ها هستند، بهتر است از هیچ دارویی استفاده نکنید تا پاپول‌ها بیشتر خشک نشوند. باید محل را نرم و آرام نگه‌دارید تا زمانی که دارو اثر کند.

پوسچول ها : برجستگی هایی مشابه پاپول ها هستند اما با چرک سفید پر شده اند.

ندول ها : توده های بزرگ، جامد و دردناکی که در زیر پوست ایجاد می شوند.

کیست ها : توده های دردناک و پر از چرک زیر پوست که احتمالاً باعث ایجاد اسکار می شوند.

چهار عامل اصلی باعث ایجاد آکنه می شوند:

*سبوم یک ماده روغنی است که توسط غدد چربی پوست (غدد سباسه) تولید و باعث نرمی مو و پوست می‌شود. غدد سباسه در دوران نوجوانی بزرگ می‌شوند و تولید سبوم افزایش می‌یابد . یکی از عوامل ایجاد آکنه تولید سبوم بیش از حد می باشد.

*فولیکول­های مو توسط چربی و سلول­های مرده پوست مسدود شده است.

*افزایش تولید سبوم باعث رشد بیش از حد باکتری‌هایی که به طور معمول روی پوست زندگی می‌کنند، می‌شود.

*التهاب در اثر رشد بیش از حد باکتری‌ها ایجاد می‌شود. این التهاب می‌تواند منجر به پارگی فولیکول و در نتیجه تشکیل یک جوش قرمز یا حساس شود.

عواملی که احتمال بروز آکنه را افزایش می‌دهند:

تغییرات هورمونی : آندروژن­ها هورمون­هایی هستند که در پسران و دختران در دوران بلوغ افزایش می یابند و باعث بزرگ شدن غدد چربی و سبوم بیشتر می شوند. تغییرات هورمونی در دوران میانسالی، به‌ویژه در زنان، می‌تواند منجر به جوش‌ها شود.

داروهای خاص: به عنوان مثال می توان به داروهای حاوی کورتیکواستروئیدها، تستوسترون یا لیتیوم اشاره کرد.

رژیم غذایی: مطالعات نشان می دهد که مصرف برخی مواد غذایی – از جمله غذاهای غنی از کربوهیدرات- مانند نان، شیرینی و چیپس – ممکن است آکنه را بدتر کند.

استرس: استرس باعث آکنه نمی شود، اما اگر از قبل آکنه دارید، استرس ممکن است آن را بدتر کند.

سابقه خانوادگی: ابتلای والدین به آکنه، احتمال بروز آکنه در فرزندان را افزایش می‌دهد.

فشار بر پوست: استفاده مداوم از بعضی وسایل مانند تلفن، تلفن همراه، کلاه ایمنی، یقه تنگ و کوله پشتی با فشار بر پوست احتمال بروز آکنه را افزایش دهد.

عوارض آکنه:

افرادی که پوست تیره‌تری دارند بیشتر از افرادی که پوست روشن‌تری دارند این عوارض آکنه را تجربه می‌کنند:

*جای زخم: پوست حفره دار (اسکار آکنه) و زخم های ضخیم (کلوئید) می توانند پس از بهبود آکنه به مدت طولانی باقی بمانند.

*تغییرات پوستی: بعد از برطرف شدن آکنه، پوست آسیب دیده ممکن است تیره ­تر (هیپرپیگمانته) یا روشن ­تر (هیپوپیگمانته) نسبت به قبل از بروز بیماری باشد.

درمان آکنه:

برای افراد مبتلا به آکنه خفیف، داروهای بدون نسخه می تواند یک درمان موثر باشد. در موارد نادر، استفاده از این محصولات ممکن است سبب بروز واکنش آلرژیک شدید در بعضی افراد شود. بنابراین باید در ابتدا آنها را فقط در یک منطقه کوچک از پوست امتحان کنیم و در صورت نداشتن علائم آلرژیک به مصرف آن ادامه دهیم. در صورت عدم بهبودی آکنه بعد از ۳ ماه و یا ابتلا به آکنه متوسط یا شدید، باید به پزشک مراجعه کنیم.

روش‌های درمان آکنه عبارتند از:

داروهای موضعی که مستقیماً روی پوست استفاده می‌شوند. این داروها انواع مختلفی دارند و ممکن است به شکل ژل، کرم یا لوسیون باشند.

داروهای خوراکی شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، رتینوئیدها و داروهای موثر بر سطح هورمون‌ها.

درمان‌های دیگر: نمونه‌هایی از این روش‌های درمانی که ممکن است به برخی از مبتلایان به آکنه کمک کنند، شامل لایه ­برداری (Microdermabrasion) و درمان‌ با نور یا لیزر است.