علت و درمان وزوز گوش

وزوز گوش چیست و چه نشانه‌هایی دارد؟

وزوز گوش یا تینیتوس به حالتی گفته می‌شود که در آن فرد صدای زنگ، سوت و باد یا سایر انواع صداها را در یک یا دو گوش خود تجربه نماید، در حالی که هیچ منبع مشخصی به واقع این صدا را تولید نمی‌کند و سایر کسانی که در اطراف این فرد هستند، چنین صدایی نمی‌شنوند. وزوز گوش در میان حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد مردم رخ می‌دهد. این نشانه در افراد سالمند بیشتر دیده می‌شود.

شما صداهایی را در گوش خود می‌شنوید، درحالی که هیچ منبع خارجی برای آن‌ها وجود‌ ندارد. این بدان معناست که هیچ چیزی در نزدیکی سر شما نیست که صداهایی را که می‌شنوید، ایجاد کند. به این دلیل است که صداهای تینیتوس را گاها “صداهای خیالی” یا “صداهای فانتومی” نیز می‌نامند. برخی از این صداها به شرح زیر است:

          *غرش

          *وزوز

          *سوت

          *هیس

          *تک تک

مدت وزوز گوش

یکی از مسائل دیگر زمان و مدت شنیدن وزوز گوش است. می‌تواند به دو نوع رخ دهد:

          *وزور گوش دائمی بدون قطع

          *گوش متناوب که گاهی وجود دارد و گاهی شنیده نمی‌شود.

علت وزوز گوش

برخی از بیماریها یا شرایط ممکن است باعث ایجاد  یا بدتر شدن وزوز گوش شوند. در بیشتر موارد، یافتن علت وزوز گوش عملی نیست. در بسیاری از افراد، وزوز گوش به دلیل یکی از موارد زیر ایجاد می شود:

سلول های ظریف و حساسی در گوش داخلی (حلزون گوش) وجود دارند. وقتی امواج صوتی به آنها می رسند این سلول ها تکان می خورند و حرکت این سلول ها باعث ایجاد یک سیگنال الکتریکی می شود. این سیگنال عصبی از راه عصب شنوایی از گوش داخلی به ناحیه مربوطه در مغز انتقال می یابد. بنابراین مغز این سیگنال ها را صدا تفسیر می کند.

اگر سلول های مویی گوش داخلی بشکنند یا تا شوند- این اتفاق با افزایش سن یا زمانی که به طور منظم در معرض صداهای بلند قرار می گیرید رخ می دهد- آنها می توانند بدون تحریک از بیرون سیگنال الکتریکی تولید کنند . در این حالت فرد دچار وزوز گوش می شود.

     ۱-عفونت گوش یا بسته شدن کانال گوش

هر عاملی از جمله عفونت گوش و ترشحات آن که بتواند کانال گوش را مسدود کند از جمله جرم گوش، کثیفی یا جسم خارجی باعث انسداد کانال گوش می شود. این بسته شدن کانال گوش باعث ایجاد تغییر فشار داخل گوش می شود که این تغییر فشار منجر به ایجاد صدا یا تینیتوس می گردد.

     ۲-ضربه و آسیب به سر و گردن

ضربه به سر یا گردن می تواند بر گوش داخلی، اعصاب شنوایی یا عملکرد مغز مرتبط با شنوایی تأثیر بگذارد. چنین آسیب هایی معمولاً باعث ایجاد وزوز گوش یک طرفه می شوند.

     ۳-برخی داروها

تعدادی از داروها ممکن است باعث ایجاد یا بدتر شدن وزوز گوش شوند. به طور کلی، هر چه دوز این داروها بیشتر باشد، وزوز گوش بدتر می شود. اغلب با قطع مصرف این داروها صدای ناخواسته ناپدید می شود. داروهایی که باعث وزوز گوش می شوند عبارتند از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) و آنتی بیوتیک های خاص، داروهای درمان سرطان، قرص های مدر (ادرار آورها)، داروهای ضد مالاریا و داروهای ضد افسردگی.

دیگر علل وزوز گوش

علل کمتر شایع وزوز گوش شامل مواردی از جمله: سایر مشکلات گوش، شرایط سلامت مزمن و آسیب‌ها یا شرایطی است که بر اعصاب گوش یا مرکز شنوایی در مغز تأثیر می‌گذارند می باشند.

     *بیماری منییر

وزوز گوش شاید نخستین نشانه‌های این بیماری گوش داخلی باشد. فشار غیرطبیعی مایع موجود در گوش داخلی عامل ایجاد بیماری منییر (Meniere’s disease)است که سرگیجه نشانه بارز آن به شمار می‌رود.

     *اختلال عملکرد شیپور استاش

  در این شرایط، لوله ای که گوش میانی را به حلق متصل می کند، همیشه منبسط می شود، که می تواند باعث احساس پری گوش  یا گرفتگی گوش شود.

     *تغییرات در استخوان گوش

  سفت شدن استخوان های گوش میانی (اتواسکلروز) ممکن است بر شنوایی تأثیر بگذارد و باعث وزوز گوش شود. این عارضه در اثر رشد غیرطبیعی استخوان ایجاد می‌شود.

     *سایر بیماریها:

گرفتگی عضلات گوش داخلی، ناهنجاری‌های مفصل فکی گیجگاهی، آکوستیک نورینوما و سایر تومورهای سر و گردن، ناهنجاری‌های عروق خونی، دیابت، مشکلات تیروئید، میگرن، کم خونی و برخی از بیماری‌های خودایمنی مانند آرتروز روماتیسمی یا آرتریت روماتوئید و لوپوس از جمله بیماری‌هایی هستند که وزوز گوش ممکن است یکی از  نشانه های آنها باشد.

عوامل خطرزای وزوز گوش

هر کسی ممکن است وزوز گوش را تجربه کند،  اما عوامل خطرزای زیر احتمال بروز این بیماری را بیشتر می‌کنند:

     *قرار گرفتن در معرض صدای بلند

صداهای بلند، مانند صداهای ناشی از تجهیزات سنگین، اره‌های زنجیری و سلاح‌های گرم، منابع رایج کاهش شنوایی مرتبط با صدا هستند. دستگاه‌های موسیقی قابل حمل مانند پخش‌کننده‌های MP3 نیز در صورت پخش بلند مدت و طولانی می‌توانند باعث کاهش شنوایی ناشی از نویز شوند. افرادی که در محیط های پر سر و صدا کار می کنند – مانند کارگران کارخانه و ساختمان، نوازندگان و سربازان – به ویژه از این لحاظ در معرض خطر هستند.

     *سن

 با افزایش سن، تعداد رشته‌های عصبی فعال در گوش کاهش می‌یابد که احتمالاً باعث مشکلات شنوایی می‌شود که اغلب با وزوز گوش همراه است.

     *جنس

مردها بیش از زنان در معرض وزوز گوش قرار دارند.

   *استفاده از دخانیات و نوشیدنی‌های الکلی

مصرف سیگار و قلیان و نوشیدن مشروبات الکلی شانس ایجاد وزوز گوش را افزایش می‌دهند.

     *برخی از بیماری‌ها

چاقی، بیماری‌های قلبی – عروقی، فشار خون بالا، سابقه ابتلا به التهاب مفاصل یا آرتریت و تاریخچه ضربه به سر، همه از مواردی هستند که با احتمال بیشتر تینیتوس همراه هستند.

عوارض وزوز گوش

وزوز گوش هر بیمار را به صورت خاص تحت تاثیر قرار می‌دهد. در برخی از بیماران، با افت شدید کیفیت زندگی آنها همراه است. اگر وزوز گوش دارید، ممکن است این موارد را نیز تجربه کنید:

     *خستگی

     *استرس

     *مشکلات خواب

     *اختلال در تمرکز

     *مشکلات حافظه و به خاطر سپردن

     *افسردگی

     *اضطراب و پرخاشگری یا زودرنجی

     *سردرد

     *مشکلات با اعضای خانواده و همکاران

پیشگیری

در بسیاری از موارد، وزوز گوش نتیجه چیزی است که نمی توان از آن جلوگیری کرد. با این حال، برخی اقدامات احتیاطی می تواند به جلوگیری از انواع خاصی از وزوز گوش کمک کند.

از محافظ شنوایی استفاده کنید. با گذشت زمان، قرار گرفتن در معرض صداهای بلند می تواند به اعصاب گوش آسیب برساند و باعث کاهش شنوایی و وزوز گوش شود. سعی کنید قرار گرفتن در معرض صداهای بلند را محدود کنید و اگر نمی توانید از صداهای بلند اجتناب کنید، از محافظ گوش برای کمک به محافظت از شنوایی خود استفاده کنید. اگر از اره‌های زنجیری استفاده می‌کنید، موسیقی‌دان هستید، در صنعتی کار می‌کنید که از ماشین آلات با صدای بلند استفاده می‌کنید یا از سلاح گرم (مخصوصاً تپانچه یا تفنگ ساچمه‌ای) استفاده می‌کنید، همیشه از محافظ شنوایی روی گوش استفاده کنید.

صدا را کم کنید. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض موسیقی تقویت شده بدون محافظ گوش یا گوش دادن به موسیقی با صدای بسیار بالا از طریق هدفون می تواند باعث کاهش شنوایی و وزوز گوش شود.

مراقب سلامت قلب و عروق خود باشید. ورزش منظم، تغذیه صحیح و انجام اقدامات دیگر برای سالم نگه داشتن رگ های خونی می تواند به جلوگیری از وزوز گوش مرتبط با چاقی و اختلالات عروق خونی کمک کند.

الکل، کافئین و نیکوتین را محدود کنید. این مواد، به ویژه زمانی که بیش از حد استفاده شوند، می توانند بر جریان خون تأثیر بگذارند و به وزوز گوش کمک کنند.

تشخیص:

پزشک می‌تواند دلایل اولیه‌ای که باعث ایجاد وزوز گوش می‌شوند، را با معاینه و سایر روش‌ها بررسی کند. اگر بیماری یا شرایط دیگری عامل ایجاد این مشکل باشد، می‌توان با درمان آن، وزوز گوش را هم درمان کرد. همان طور که در بالا هم اشاره شد، یافتن عامل ایجاد وزوز گوش همیشه ممکن نیست.

همچنین پزشک ممکن است برای رسیدن به تشخیص درست، تست‌هایی را درخواست نماید. این آزمایش‌ها عبارتند از:

شنوایی سنجی: بهتر است این کار در یک اتاق ساکت انجام شود. هدفونی روی سر بیمار گذاشته می شود. صداهایی با فرکانس و شدت مشخص برای یک گوش پخش می‌شود. فرد باید شنیدن این صداها را اعلام نماید. از روی نتیجه این تست و مقایسه با با قدرت شنیداری طبیعی برای سن بیمار، وضعیت شنوایی فرد محرز می گردد. اگر فرد مشکلات شنوایی داشته باشد، باید به دنبال یافتن علت و درمان آن بود. در بسیاری از موارد، با رفع مشکل شنوایی، وزوز گوش بهبود می یابد.

تصویربرداری پزشکی : اگر پزشک به بیماری‌های خاصی به عنوان منشا ایجاد تینیتوس شک کند، ممکن است ام آر آی یا سی تی اسکن درخواست نماید. با این تصاویر، امکان تشخیص برخی از بیماری های مسبب این مشکل وجود دارد.

آزمایش خون : امکان دارد پزشک برای بررسی احتمال وجود بیماری ها و شرایطی مانند کم خونی، مشکلات تیروئید، بیماری های قلبی یا کمبود برخی ویتامین ها، آزمایش خون درخواست نماید.

حرکت: ممکن است پزشک از شما بخواهد که چشمان خود را حرکت دهید، فک خود را ببندید یا گردن، بازوها و پاهای خود را حرکت دهید. اگر وزوز گوش شما تغییر کند یا بدتر شود، ممکن است به شناسایی یک اختلال زمینه ای که نیاز به درمان دارد کمک کند.

انواع صدا در گوش

انواع مختلفی از صداها وجود دارد، که افراد ممکن است در گوش خود تجربه کنند. صداهایی که می شنوید می توانند به پزشک کمک کنند تا علت زمینه ای احتمالی را شناسایی کند. در اینجا به برخی از موارد رایج اشاره می شود:

۱-وزوز گوش:وزوز گوش یعنی درک صدا در صورت عدم وجود منبع خارجی. وزوز گوش از رایج‌ترین صداهای گوش است که می‌تواند موقت یا مزمن باشد.

۲-صداهای کلیک یا ترکیدن: برخی از افراد ممکن است صداهای کلیک یا ترکیدن را در گوش خود تجربه کنند. این صداها می‌توانند با حرکت مفصل فک مرتبط باشند که به عنوان اختلال مفصل گیجگاهی فکی (Temporomandibular joint:TMJ) شناخته می‌شود. آنها ممکن است در حین حرکات فک، مانند جویدن یا خمیازه کشیدن رخ دهند.

۳-اختلال عملکرد شیپور استاش: شیپور استاش گوش میانی را به پشت گلو متصل می‌کند. وقتی این لوله‌ها مسدود می‌شوند یا به درستی باز نمی‌شوند، می‌تواند منجر به احساس پری گوش شود و گاهی اوقات منجر به صدای ترق و ترق یا ترکیدن گوش شود.

۴-عفونت گوش میانی: عفونت در گوش میانی می‌تواند صداهای مختلفی از جمله ترکیدن را ایجاد کند. این صداها اغلب با درد، کاهش شنوایی و احساس فشار در گوش همراه هستند.

۵-بیماری منیر: این بیماری بر گوش داخلی تأثیر می‌گذارد و می‌تواند علائمی مانند وزوز گوش، سرگیجه و کاهش شنوایی نوسانی ایجاد کند. افراد مبتلا به بیماری منیر، ممکن است صدای غرش یا خرخر با صدای کم را در گوش خود تجربه کنند.

۶-وزوز عینی: این نوع صدا، یک نوع نادر از وزوز گوش است که هم توسط فرد تجربه کننده و هم توسط دیگران شنیده می‌شود. معمولاً به دلیل یک وضعیت جسمانی زمینه‌ای مانند انقباضات عضلانی، ناهنجاری‌های عروقی یا مشکلات گوش میانی ایجاد می‌شود.

۷-وزوز ذهنی : وزوز ذهنی شایع‌ترین نوع وزوز گوش است و فقط توسط شخصی که آن را تجربه می کند شنیده می‌شود. اغلب با کاهش شنوایی یا آسیب به سیستم شنوایی همراه است.

درمان وزوز گوش

درمان وزوز گوش به این بستگی دارد که آیا وزوز شما ناشی از یک بیماری زمینه ای است یا خیر. در این صورت، پزشک شما ممکن است بتواند علائم شما را با درمان علت زمینه ای کاهش دهد.

رفع جرم گوش: رفع انسداد جرم گوش می تواند علائم وزوز گوش را کاهش دهد.

درمان مشکلات و ناهنجاری‌های عروقی: گاهی برخی ناهنجاری های عروقی زمینه ساز وزوز گوش هستند. عروق خونی ممکن است به دارو، جراحی یا درمان دیگری برای رفع مشکل نیاز داشته باشد.

سمعک: اگر وزوز گوش شما ناشی از کم شنوایی ناشی از سر و صدا یا کاهش شنوایی مرتبط با سن است، استفاده از سمعک ممکن است به بهبود علائم شما کمک کند.

داروی خود را تغییر دهید:  اگر دارویی که مصرف می‌کنید به نظر می‌رسد که علت وزوز گوش باشد، ممکن است پزشک قطع یا کاهش دارو یا تغییر به داروی دیگری را توصیه کند.