درد يكي از شايعترين شرايط محدود كننده كيفيت زندگي است كه جهت تسكين آن از تعداد زيادي داروهاي ضد درد مانند داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي (NSAIDs)، ضد دردهاي مخدر و غيرمخدر استفاده مي شود، اما در اثر مصرف طولاني مدت اين داروها عوارض زيادي مشاهده مي شود. به دليل عوارض ناشي از مصرف داروهاي شيميايي مطالعات زيادي روي اثر ضد دردي گياهان مختلف از جمله سنجد انجام گرفته است.
*سنجد یا زيتون روسي درختچه يا درختي از خانواده Elaeagnaceae ازجنس Elaeagnus با نام علمي Elaeagnus angustifolia می باشد. بومي نواحي شمال آسيا و اروپا است و همچنین محل رويش آن در ايران در استان های آذربايجان، کردستان، چهارمحال و بختياری، همدان، اصفهان، تهران و خراسان می باشد. استان کرمان با توليد 645 کيلو سنجد در سال 2009 مقام نخست و استان های آذربايجان شرقي، زنجان، کردستان، سمنان، رتبه های دوم تا پنجم را دارا مي باشند.
ميوه سنجد بيضوی، گوشت دار، به شکل و ابعاد زيتون به رنگ قرمز نارنجي و دارای طعم ملايم و قابل مصرف است.
*ميوه گياه سنجد حاوی مقادير قابل توجهي ترکيبات فلاونوئيدی، ترپنوئيدی، گلوکز، فروکتوز، اسيد فنليک و اسيد کافئيک است. همچنين حاوی املاح پتاسيم، منيزيم، سديم، آهن، کلسيم، روی و مس مي باشد و دارای اسيدهای چرب مانند اسيد لينولئيک، اسيد پالميتوليک، اسيد پالميتيک، فسفوليپيد، گليکو ليپيد و بتا سيتوسترول است.
*مطالعات طب سنتی نشان می دهد ميوه سنجد به عنوان يک عامل ضد درد در بيماران مبتلا به ورم مفاصل و ضد تشج است. گل سنجد، گیاهی خشک و خیلی معطر بوده که باعث برانگیختگی و یا به اصلاح رایج، گرمی می شود. مشخص شده بوئیدن گل و شکوفه های سنجد برای افراد فلج، انرژی زا می باشد، به علاوه دارای ترکیباتی است که مانع از خونریزی می شود.
*برطبق مطالعات انجام شده، شکوفه ها و گل های درخت سنجد موجب تحریک سیستم هورمونی، عصبی و احتمالاً سبب ترشح استروژن و پروژسترون در زنان می شود و تحریکات جنسی را نیز افزایش می دهد.
*سنجد به علت دارا بودن استروژن نقش مؤثری در کاهش میزان ابتلا به استئوپروز دارد.
*ميوه رسيده سنجد دردرمان اسهال آميبی استفاده ميشود.
*عوام عقیده دارند که برگ ها و میوه این گیاه خاصیت ضد تب دارد. میوه و گل این گیاه در درمان زخم معده ،تهوع،استفراغ،یرقان،آسم و نفخ شکم مورد استفاده قرار مي گيرد.
*دم کرده عصاره میوه و گل سنجد به عنوان یک داروی شل کننده عضلانی و کاهش دهنده التهاب، در درمان دردهای روماتیسم مفصلی و کزاز عضلانی به کار می رود.
*تحقيقات اخير حاکي از خواص درماني اين گياه و ميوه آن به عنوان عامل ضد التهاب و ضد درد در بيماران مبتلا به آرتريت روماتوئيد است که ثابت شده است تركيبات فلاونوئيدي مانند ميرستئين ، كوئرستين ، رسوراترول ، كوركومين و جنسنوزيد داراي اثر ضد دردي هستند. فلاونوئیدها یکی از اجزای مهم سنجد و یک گروه از ترکیبات فنولی با قدرت مهار رادیکال آزاد و مهار آنزیم های اکسیداتیو دارای عملکرد ضد درد و ضد التهابی هستند.
البته این خواص و قابلیت های دیگر گیاه میتواند به دلیل وجود اثرات آنتی اکسیدانی، ضدالتهابی، ضددردی، ضدمیکربی، ضدتوموری و آنتی موتاژنیک باشد.
منبع:
Khaki ., et al. Physicochemical compounds of Elaeagnus angustifolia fruit for use in food industry Journal of Herbal Drugs.2012; 3(1): 15-20.Khalaj., et al. The Effect of Hydroalcoholic Extract of Elaeagnus angustifolia Flower on Serum Level of Estrogen and Progesterone in Mature Female Rats. Qom Univ Med Sci J 2018; 11(11):41-48.Tamtaji ., et al. Evaluating the analgesic effect of the aqueous extract of Elaeagnus angustifolia in rats. Journal of Kashan University of Medical Sciences . 2014; 18(4): 308-316Hamidpour.,et al. Chemistry, Pharmacology and Medicinal Property of Russian olive (Elaeagnus angustifolia L.) . Cancer Sci Res Open Access.2016; 6(1): 1-7.